Cạnh Tranh hay Thù Địch

Trong thế giới Hy Lạp cổ đại, hoàng tử trẻ tuổi của thành Troy là Paris đã phải lòng nàng Helen xinh đẹp – Nữ hoàng xứ Sparta. Dù cha của Paris là vị vua đáng kính Priam đã phải nỗ lực suốt đời để gìn giữ nền hòa bình mong manh với đế chế Hy Lạp hùng mạnh nhưng anh đã bỏ ngoài tai tất cả và mang Helen đi. Tình yêu vụng trộm giữa hai người đã châm ngòi cho một cuộc chiến tàn phá cả cuộc sống bình yên của dân tộc.

Việc Paris đưa Helen trốn khỏi chồng nàng là vua Menelaus là một điều sỉ nhục không thể chấp nhận được. Vì danh dự chung của hoàng tộc, xúc phạm Menelaus đồng nghĩa với việc khiêu khích anh trai của ông là Agamemnon, vị vua quyền năng xứ Mycenaeans, người đã quy tụ tất cả các bộ tộc Hy Lạp để giành lại Helen từ tay kẻ thù, nhằm bảo vệ danh dự cho em trai mình.

Thực ra, đó chỉ là cái cớ Agamemnon chiếm lấy thành Troy để nắm quyền kiểm soát Aegean, đảm bảo quyền lực tối cao của đế chế hùng mạnh. Agamemnon đã kêu gọi những đồng minh như huyền thoại Odysseus và Achilles tham gia cuộc chiến.

Đó là nội dung chính của bộ phim Troy (tựa Việt “Anh hùng thành Troy”). Chủ nghĩa anh hùng xuyên suốt từ đầu đến cuối bộ phim qua những nhân vật như Hector, Achilles, Patroclus… Trong đó, có một đoạn ngắn mô tả cảnh Priam – vua thành Troy đến gặp Achilles xin lại xác con trai mình là hoàng tử Hector là đoạn khiến tôi nhớ nhất.

Người anh hùng Achilles không hào hứng lắm với cuộc chiến, nhưng khi người em họ yêu quý Patroclus bị mất mạng dưới tay vị hoàng tử thành Troy là Hector vì lầm tưởng đó là Achilles thì cơn giận của anh đã lên đến cực điểm, và anh không mong muốn gì hơn là một cuộc chiến một mất một còn với Hector. Và Hector đã thua trong trận chiến này, xác của anh đã bị kéo lê về doanh trại của quân Hy Lạp.

Quá thương con, vị vua già tội nghiệp Priam lén đột nhập vào trại lính Hy Lạp cầu xin Achilles trả lại thi hài con trai để tiến hành thủ tục hậu sự.

Achilles: Ông là ai?
Vua Priam: Ta đã chịu đựng điều mà chưa ai trên đời phải chịu đựng. Ta đã hôn đôi tay kẻ đã giết con trai ta.
Achilles: Priam?
Vua Priam: (gật đầu)
Achilles: Sao ngài vào đây được?
Vua Priam: Ta rành đất nước của ta hơn người Hy Lạp
Achilles: Ông là mộ người tài giỏi. Tôi có thể lấy đầu ông bằng một nhát kiếm trong nháy mắt
Vua Priam: Ngươi nghĩ lúc này ta còn sợ cái chết nữa sao? Ta đã chứng kiến cái chết của con trai cả và cảnh ngươi kéo xác nó sau xe. Cho ta xin nó về. Nó phải được chôn cất theo đúng nghi thức và người cũng biết vậy. Hãy trả nó cho ta.
Achilles: Con trai ông đã giết em họ ta
Vua Priam: Hector đã nghĩ đó là ngươi. Người đã giết bao nhiêu người em họ của kẻ khác, bao nhiêu người anh, người em, người cha, người chồng. Bao nhiêu người hỡi Hector tài giỏi? Ta biết cha của ngươi. Ông ấy chết quá sớm nhưng ông ấy đã có diễm phúc là không phải chứng kiến cảnh con trai mình chết.
Ngươi đã lấy hết của ta, kẻ kế thừa ngai vàng, người bảo vệ vương quốc của ta. Không thể thay đổi việc đã xảy ra, đó là ý muốn thần linh. Nhưng hãy ban cho ta một ân huệ nhỏ đó.
Ta đã thương yêu con ta từ lúc nó mở mắt chào đời cho đến khi nguời làm nó nhắm mắt. Hãy để ta tắm rửa xác của nó, cầu nguyện cho nó, đặt hai đồng tiền lên mắt của nó để đưa nó qua thế giới bên kia
Achilles: Nếu tôi có để ông ra về an toàn, có để ông mang xác Hector về thì điều đó cũng không thay đổi được gì. Ngày mai ông vẫn là kẻ thủ của tôi.
Vua Priam: Ngay đêm nay ngươi đã là kẻ thù của ta rồi. Nhưng ngay cả kẻ thù cũng phải tôn trọng nhau.
Achilles: Ta kính trọng sự can đảm của ông…

Tôn trọng lời khẩn cầu của một người cha già, Achilles để ông đưa xác Hector về với Troy.

Câu nói của vua Priam làm tôi suy nghĩ rất nhiều: “Ngay cả kẻ thù cũng phải tôn trọng nhau”.

Nhớ lại câu nói của ông bà mình: “Buôn có bạn, bán có phường”, nhưng hình như từ rất lâu rồi những đơn vị làm cùng ngành hoặc những người làm cùng nghề lại mặc nhiên được chúng ta xem là đối thủ (thậm chí kẻ thù) của nhau.

Đâu là điểm khác nhau giữa cạnh tranh và thù địch? Đối thủ là kẻ cần bị triệt tiêu, hạ gục, lúc này mục tiêu của bạn là nhắm đến sự sống còn của kẻ mà bạn coi là đối thủ. Trong khi cạnh tranh thì cả hai đều có mục đích riêng dù trong cùng ngành; họ cạnh tranh nhau để không ngừng vươn cao, tiến xa chứ không nhắm đến chuyện triệt tiêu lẫn nhau, cả hai nhìn nhau làm thước đo và động lực để không ngừng hoàn thiện mình.

Hãy nhìn những khía cạnh tích cực của cạnh tranh: cạnh tranh giúp nâng cao chất lượng, cạnh tranh thúc đẩy sự tiến bộ, cạnh tranh là động lực để doanh nghiệp đổi mới không ngừng, cạnh tranh làm xã hội đi lên, cạnh tranh giúp cuộc sống hướng đến sự hoàn thiện… Chúng ta cần những con người cạnh tranh, những tổ chức cạnh tranh để hướng tới điều này. Ngay cả kẻ thù ở hai chiến tuyến cũng cần tôn trọng nhau vì suy cho cùng họ chỉ theo đuổi mục đích, lý tưởng của riêng họ.

Trong phim Troy, Achilles và Hector là hai đối thủ vĩ đại của nhau và họ thể hiện sự tôn trọng nhau hết mực. Câu chào tạm biệt của Achilles “Hẹn gặp lại người anh em” khi Hector chỉ còn một cái xác là hình ảnh tuyệt vời nhất thể hiện sự tôn trọng này. Vậy mong rằng từ nay chúng ta hãy cùng nhau cạnh tranh để tất cả cùng vươn lên và tìm chỗ đứng cho riêng mình, vì bầu trời này đủ chỗ cho tất cả chúng ta.